مناطق ویژه اقتصادی محدوده‌های جغرافیایی مشخصی در مبادی ورودی و خروجی کشور هستند که به منظور جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی و همچنین ایجاد بستر مناسب برای فعالیت‌های صنعتی، تولیدی و تجاری، با هدف افزایش صادرات کالا و ارائه بهینه خدمات جهت حضور فعال در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد می‌شوند.
تمرکز اصلی در این مناطق بر ساده‌سازی فرایندهای تجاری است. به همین دلیل در این مناطق قوانین مبادلاتی آزادانه‌تر، معافیت‌های گوناگون در تعرفه‌ها و عوارض گمرکی و تشریفات ارزی ساده‌تری نسبت به سرزمین اصلی حاکم است.
مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای مناطق ویژه اقتصادی عبارتند از:
- صدور مجوز ساخت و پایان کار به صورت رایگان
- تبعیت از قانون کار مخصوص مناطق آزاد تجاری و صنعتی
- معافیت از عوارض گمرکی برای ورود ماشین‌آلات خط تولید و ابراز و اثاثیه اداری
- معافیت گمرکی تا سقف ارزش افزوده و پرداخت عوارض گمرکی مازاد بر ارزش افزوده قطعات خارجی در تولیدات
- تخفیف مالیاتی قابل توجه به مدت ۱۵ سال
- عدم محدودیت زمانی متروکه شدن کالا در منطقه ویژه
در حال حاضر ۳۴ منطقه ویژه اقتصادی در مناطق مختلف ایران وجود دارد که جذب سرمایه در آنها انجام می‌شود.
